DIR® FLOORTIME™ NEDİR?
Çocuk Psikiyatristi Dr. Stanley Greenspan, çocuklar ve aileleri arasındaki ilişkiyi güven ve keyif içeren karşılıklı etkileşim ve oyuna dönüştürmeyi önerir. Kısaca ‘’Yerde Oyun’’ (Floortime™) adını verdiği bu yaklaşım ile ebeveynlerin çocuklarını daha iyi anlamaları ve gelişimlerini desteklemeleri mümkün olduğu gibi çocukların gündelik sorunları ile baş etmenin de kolaylaştığını göstermektedir. Dr. Greenspan’ın uzun yıllara dayanan ve NIH (Amerikan Ulusal Sağlık Örgütü) tarafından da desteklenen çalışmanın ürünü olan bu yaklaşım ile ilgili çeşitli kitapları ve bilimsel makaleleri bulunmaktadır. FLOORTİME ™ adını verdiği bu yaklaşımı daha sonra ciddi boyutta sorunları olan çocuklar ve aileleri ile uygulamaya başlayarak, Psikolog Serena Wieder ile birlikte DIR®FLOORTIME™ modelini geliştirmiştir.
DİR®FLOORTIME™; farklı gelişim özellikleri olan bebek ve çocukların değerlendirilmesi ve gelişiminin desteklenmesi için çok boyutlu bir sistem sunar. Bu gruba giren çocuklar arasında; otizm spektrum bozukluğu, gelişimsel gerilikler, down sendromu, konuşma ve dil bozukluğu, dikkat, duygusal ve dürtüsel bozuklukları olan çocukları sayabiliriz.
DIR (Developmental, Individual Difference, Relationship-based) modeli klinisyenlere, ailelere ve uzmanlara çocuğu daha iyi anlamak için bir model sunmaktadır. Alandaki uzmanların, Otizm Spektrum Bozukluğu ya da başka gelişim problemi olan çocuklar için detaylı değerlendirme yapabilmesini ve müdahale programları geliştirebilmesini sağlar. DIR modeli, DIRFLOORTIME™ tekniğinin yapı taşlarından biridir.
DIR Modeli, çocuğun sadece spesifik becerileri ve davranışlarına odaklanmak yerine, sosyal duygusal ve düşünsel kapasitelerin oluşması için sağlam temeller atmayı hedefler.
DIR® FLOORTIME™ YAKLAŞIMINDA DEĞERLENDİRME NASIL YAPILIR?
Bu modelde çocuğun takvim yaşına bakılarak, masa başında soru cevap şeklinde bir test uygulamak ve belirli skorları elde ederek yaşıtları ile karşılaştırmak yerine gelişimsel bir değerlendirme sunulmaktadır. Bu değerlendirmenin ana hatları şöyle özetlenebilir:
- Aile ile görüşme yapılarak, çocuğun doğumdan itibaren gelişimi hakkında ayrıntılı bilgi elde edinilir.
- Anne-baba ya da çocuğun bakımını üstlenen kişinin çocukla etkileşimini gözlemlemek değerlendirmenin önemli bir parçasıdır. Böylece terapi sürecinde aileye yol göstermek ve çocuklarını desteklemek için nasıl bir yol izlemelerini gerektiğini belirlemek mümkün olur. Gözlem sırasında ebeveyn ve çocuk için ayrı değerlendirme formları kullanılır.
- Değerlendirme fonksiyoneldir. Çocuğun becerilerini yada zeka düzeyini test etmez. Ancak; çocuğun içinde bulunduğu ortama uyumu, sakinleşmesi, bireyler ile etkileşimi, oyuncak ve materyalleri nasıl kullandığı ve oynadığı kısacası sosyal bir birey olarak performansı incelenir.
- Çocuğun bireysel farklılıkları ve bu farklılıklarla nasıl baş edildiği gözleme dayalı olarak değerlendirilir. Duyuları ile algıladığı bilgileri nasıl değerlendirdiği, duyusal hassasiyetleri ve genel gelişimine olan etkileri belirlenir. Bazı yüksek seslere aşırı tepki vermek, kaygan ve esnek materyallere, değişik yüzeylere dokunamamak, kendisine dokunulmaktan hoşlanmamak, pütürlü yiyecekleri tolere edememek gibi bireysel farklılıklar değerlendirmenin önemli bir parçasıdır.
- Akran etkileşimi ve sosyalleşme becerileri izlenerek güçlü ve desteklenmesi gereken yönler belirlenir.
FLOORTIME™ NASIL YAPILIR?
Çocuğu tanımak ilk adımdır. Terapist bu konuda aileye rehberlik eder. Çocuğun ilgisini çeken oyun yada oyuncak ile onun liderliğinde iletişim başlatılır. Ancak amaç, bu etkileşimi belirli hedefler doğrultusunda geliştirmek, keyifli ve uzun bir hale getirerek çocuğu gelişim basamaklarında yukarıya taşımaktır. BU noktada FLOORTIME™ ile herhangi bir oyun oynama şekli arasındaki farkı ve FLOORTIME’ın neden bir terapi yaklaşımı olduğunu deneyimleyerek anlamak önemlidir.
Pek çok anne-baba bu yöntemle tanıştıktan sonra aramızda bir bağ kurulduğunu hissettik gibi ifadelerle duygusal ve sosyal bağın önemini ortaya koymaktadırlar.
Kaynak: Çiğdem Ergül M.S.